28 October 2019 Singapur Sözleşmesi ile Milletlerarası Arabuluculuk
Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu (UNCITRAL) tarafından hazırlanan ve 25 Haziran-13 Temmuz 2018 tarihinde gerçekleşen toplantıda Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen Arabuluculuk Sonucunda Yapılan Uluslararası Sulh Anlaşmaları Hakkında Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (“Singapur Sözleşmesi”) 7 Ağustos 2019 tarihinde Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve Çin dahil olmak üzere toplam 46 ülke tarafından kabul edilerek imzalandı.
Singapur Sözleşmesi, arabuluculuk sürecinin dava sürecine oranla daha hızlı ve ucuz olması sebebiyle arabuluculuğun uluslararası uyuşmazlıklarda kullanımını arttırmak amacıyla düzenlenmiştir. Singapur Sözleşmesi, 1958 tarihli Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Hakkındaki New York Sözleşmesi’nde yer alan bazı temel düzenlemelerden uyarlanarak hazırlanmıştır.
Düzenleme ile Singapur Sözleşmesi’ni imzalayan taraf devletlerin, kendi iç hukukları çerçevesinde yapılan ticari uyuşmazlıklardan kaynaklı arabuluculuk görüşmeleri sonucunda imzalanan yazılı sulh anlaşmalarını diğer taraf ülkelerde dava yollarına başvurmaksızın sadece yetkili makama başvurarak kolaylıkla ve doğrudan icra edilebilmesi amaçlanmaktadır. Singapur Sözleşmesi’nin uygulama alanı bulabilmesi için şartlardan biri sulh anlaşmasının yazılı şekilde yapılmış olmasıdır. Bir diğer şart ise anlaşmanın “uluslararası” bir anlaşma niteliğini haiz olmasıdır. Bunun için sulh anlaşmasının taraflarına ait işyerlerinin farklı devletlerde bulunması, sulh anlaşmasının taraflarının işyerlerinin bulunduğu devletin borcun esaslı kısmının ifa edileceği devletten farklı olması veya anlaşmanın konusunun en yakın ilişkili olduğu devletten farklı olması gerekmektedir.
Singapur Sözleşmesi sadece ticari uyuşmazlıklara ilişkin arabuluculuk görüşmeleri neticesinde imzalanan sulh anlaşmalarında uygulanabilecek olup, aile hukuku, tüketici hukuku, iş hukuku gibi alanlarda uygulama alanı bulamayacaktır. Ticari arabuluculuk sonucu imzalanan uluslararası niteliğe haiz sulh anlaşmasının icrasını amaçlayan taraf, ilgili taraf devletteki yetkili makama başvurarak ve Singapur Sözleşmesi’nde yer alan belgeleri sunarak anlaşmanın icra edilmesini sağlayabilecektir.
Aleyhine başvuru yapılan taraf sadece Singapur Sözleşmesi’nde sınırlı sayıda yer verilen hallerin varlığını ispat etmesi halinde ilgili anlaşmanın icrasını engelleyebilecektir. Bu sayılı haller dışında, icrası başvuru yapılan devletin kamu düzenine uyan ve uyuşmazlık konusunun arabuluculuk yolu ile çözülmeye elverişli olan sulh anlaşmalarının icrası engellenemeyecektir. Singapur Sözleşmesi’nde taraf devletlere sözleşmenin kendilerine uygulanması konusunda çekince koyabilme hakkı da tanınmaktadır. Singapur Sözleşmesi, henüz Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmemiş olup sözleşmenin Türk Hukuk sistemine uyum süreci devam etmektedir.
Yönetim Kurulu Üyemiz Kerem Turunç’un ortağı olduğu TURUNÇ hukuk bürosu tarafından hazırlanmıştır.