İSTA Türkiye’nin önde gelen tahkim uygulayıcılarını tek çatı altında bir araya getirmek için kuruldu.
Türkiye’de tahkimi tanıtmak ve yaygınlaştırmak, İstanbul’u dünyanın sayılı tahkim merkezlerinden biri haline getirmek için çalışıyor.
Ulusal ve uluslararası ticari uyuşmazlıkları tahkim yolu ile etkin ve verimli
olarak çözmek, ilişkileri sekteye uğratmadan uyuşmazlıkları gidermek, ekonomik ilişkileri koruyarak geliştirmek, uzlaşma ve işbirliğini yeniden tesis ederek ekonominin güçlenmesine katkıda bulunmak, yüksek artı değer katarak ileri hukuk ekonomisi oluşturmak için hukukçular, avukatlar, akademisyenler, bilirkişiler, tercümanlar dâhil tahkim alanında faaliyet gösteren her kesimin uzmanlığını geliştirecek faaliyetler yapıyor.
Prof. Dr. Rabi Koral, Prof. Mahmut Birsel, Prof. Dr. Turgut Kalpsüz, Prof. Dr. Fadlullah Cerrahoğlu başta olmak üzere Türkiye’de ticari tahkimin öncülerinin İstanbul’u uluslararası bir tahkim merkezi haline getirme arzuları İSTA’nın kuruluş fikrini oluşturdu. Fakat bu arzunun gerçekleşmesi için epey beklenmesi gerekti. Zira Türkiye’nin uluslararası tahkim konusundaki çekingenliği, tahkim uygulamalarına yöneltilen eleştiriler ticari tahkimin istenilen hızla gelişmesine uygun bir ortam sağlamadı.
Türkiye’nin uluslararası piyasalara daha fazla açılması, gelişen uluslararası ticari ilişikler, giderek artan finansman ihtiyacını İstanbul’da bir finans merkezi kurarak giderme ihtiyacı İstanbul’u tahkim tahkim merkezi yapma gereğini gündeme getirdi.
İSTA’nın Kurucu Başkanı Av. Mehmet Gün’ün düzenlediği ve uluslararası tahkim merkezlerinin başarısı için gerekenlerin tartışıldığı uluslararası bir konferans İSTA’nın kurulması için taleplerin dillendirilmesine vesile oldu. Bütün tahkim uygulayıcılarını bu konferans vesilesiyle bir araya getirme çabalarına destek veren uygulamacıların Av. Mehmet Gün’den böyle bir derneğin kurulmasına öncülük etmesini istemeleri üzerine kuruluş çalışmalarına başlandı. Kasım 2012’de Ankara’da 400 civarında katılımcı ile gerçekleştirilen uluslararası konferans, aynı zamanda derneğin kuruluşunun da tohumunu atmış oldu.
Derneğin kuruluşuna kurucu olarak katılmaya davet edilen Ekonomi ve Dışişleri bakanlıkları, TBB, İstanbul Barosu, TOBB, İTO ve TÜSİAD yazılı ve sözlü olarak derneğin kuruluşunu desteklediklerini beyan ettiler ancak kurucu üye olmaları ya kendi kanunlarının izin vermemesi ya da iç bürokrasisinin engeline takıldı. Yaklaşık iki yıllık bekleme sürecini sonunda kuruluşun diğer kurucular tarafından sürdürülmesine karar verilerek İSTA’ya STK – dernek statüsü kazandırıldı.
Bu süre zarfında 2011 yılında Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun tahkim dostu bir tarzda yasalaşması, 2014 yılında ISTAC’ın kurulmasına ilişkin kanunun yayınlanması ve İTOTAM’ın yeniden yapılanması gibi gelişmeler, alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak tahkimin ön plana çıkmasına yol açtı.
Bu ortamda Türkiye’nin önde gelen tahkim uygulayıcıları da Türkiye’de, bu hukuki uzmanlık alanını temsil eden bir ihtisas derneği kurulması için çalışmalara başladılar. Bu kapsamda; 30 Kasım 2012 tarihinde Ankara’da gerçekleştirilen İstanbul Uluslararası Tahkim Merkezi Konferansı, Tahkim Uygulayıcılarını bir araya getiren önemli bir başlangıç noktası oldu.
Bu önemli buluşma sonrasında İSTA’nın kurulması yönünde bir irade oluştu ve kuruluş çalışmaları çerçevesinde ilk kez Haziran 2015’te Türkiye’nin önemli tahkim uygulayıcıları ile bir planlama toplantısı gerçekleştirildi. ISTAC taslak kuralları hakkında bu kurucuların görüşüne başvurdu ve konsolide edilen görüşler iletildi.
Bu süreçte, bürokratik gereklilikler tamamlandı ve İSTA, 41 kurucu ve 13 onursal üyesi ile tahkim uzmanlarından oluşan bir güçle 27 Kasım 2015 tarihinde kuruldu. Kuruluşun ardından 16 Mayıs 2016 gerçekleştirilen ilk genel kurulu toplantısında derneğin yönetim kurulu başkanlığına Av. Mehmet Gün seçildi. İSTA faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi amacıyla komisyonlar kuruldu.
İSTA, Eylül 2016’da yayınlanmaya başladığı bloğu ile tahkim alanındaki güncel gelişmeler ve derneğin çalışmalarını kamuoyu ile paylaşılmaya başlandı. İSTA Logosu ve kurumsal kimliği ise yaratıcı bir süreç sonunda Ekim 2016’da belirlendi.
İSTA hakemlere yönelik etik kuralları ve kalifikasyon kriterlerinin oluşturulmasının Türkiye’de bir ihtiyaç olduğunu tespit etti. Bu çerçevede Hakemlik ve Eğitim Komisyonu, dünyanın önde gelen tahkim merkezlerinin etik kuralları ve kalifikasyon kriterlerini inceleyerek bir kaynak listesi oluşturdu. Yapılan kapsamlı çalışma sonucunda hazırlanan, etik kurallar ve kalifikasyon kriterleri taslakları tahkim alanında uzmanı geniş bir hukuk çevresi ile paylaştı. Son aşamada taslaklar, Galatasaray Üniversitesi’nden Doç. Dr. Süheyla Balkar Bozkurt’un akademik çalışması sonucunda 1 Aralık 2017 tarihinde nihai hale geldi.
İSTA, Mayıs 2017’de tahkimi anlatmak amacıyla; 25 bine yakın iş insanın çatısı altında bulunduğu Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu’na (TÜRKONFED) dahil oldu.
Yapılan tüm bu çalışmalar 1 Aralık 2017 tarihinde geniş bir katılım ile Çırağan Sarayı’nda gerçekleşen İSTA tanıtım toplantısında kamuoyu ile paylaşıldı. Toplantı yazılı ve görsel basında ve internet medyasında da geniş yer buldu.
İSTA yüksek etik değerlerin oluşturulması ve yerleştirilmesi amacıyla henüz kuruluş aşamasında İSTA Hakem Etik Kurallarını oluşmuştur.
Kurumsallaşmasını takiben tüm üye ve paydaşların katıldığı geniş katılımlı bir arama ve strateji konferansı ile dernek stratejisini ve faaliyet yol haritasını mutabakatla aşağıdaki gibi belirlemiştir:
Pazar büyümesi: Yurt içinde ve dışında tahkim tanıtımları (roadshow) yapılması, ilgili kuruluşlarla ilişki geliştirilmesi, sektörel çalışmalar yapılması, tanıtım etkinlikleri düzenlenmesi ile iletişim ve sosyal medya olanaklarının etkin kullanılması.
Uzmanlık, roller, standartlar ve eğitim: Türkiye’de tahkim uygulamalarının ileri seviyelere getirilmesi için eğitimler düzenlenmesi, yetkinlik ve yeterlilik (kalifikasyon) sertifikaları ve burslar verilmesi, iyi ve örnek uygulamalar için rehber ve kılavuzlar hazırlanması, bu konularda diğer kurumlarla işbirliği yapılması.
Uluslararası ve iç tahkimin geliştirilmesi: Tahkim konferansları ve farazi tahkim yarışmaları düzenlenmesi, ulusal ve uluslararası akademisyenlerle çalışılması, makale yazımının teşviki, tahkim yayınlarının desteklenmesi, tahkim hizmetlerinin çeşitlendirilmesi.
Tahkim ekonomisi ve derneğin finansmanı: Tahkimin ekonomiye katkısı hakkında farkındalık yaratılması, tahkimin üçüncü kişilerce fonlanması konusunda çalışılması ile dernek faaliyetlerinin finansmanı için sponsorluk ve benzeri yöntemler kullanılması.
İleri uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak tahkimin Türkiye çapında tanıtımı ile İstanbul’un tahkim yeri olarak tanıtılması İSTA’nın faaliyetleri içinde en önemli paya sahiptir. Yurt içinde ve yurt dışında yapılan roadshow’lar ile tahkimi ve İstanbul’un tahkim yeri olarak avantajlarını tanıtmaktadır.
Üyesi olduğu Sektörel Dernekler Federasyonu (SEDEFED) ve Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) vasıtası ile Türkiye’nin her köşesindeki iş insanlarına erişim sağlamaktadır.
Ayrıca her yıl düzenli olarak gerçekleştirdiği geniş katılımlı toplantılar ve etkinlikler ile paydaşlara tahkimi farklı boyutları ile anlatırken, üyelerimize, tahkim uygulayıcılarına ve iş dünyasına geniş networking ve görünürlük imkânı sağlamaktadır.
Her ay yayınlanan İSTA e-bülteni ile tahkim konusundaki güncel gelişmeler aktarılmakta, yayınlanan rapor ve kitaplar ile Türkiye’de tahkimin gelişimine katkıda bulunacak değerli bir literatür inşa edilmektedir.