7226 Sayılı Kanunun Geçici Birinci Maddesinin Sigorta Tahkim Yargılamasında Uygulanması

Dünya Sağlık Örgütü tarafından, 12.03.2020 tarihinde, Koronavirüs (Covid-19) salgını pandemi ilan edilmiştir. Ülkemizde salgın hastalıkla ilgili olarak pek çok konuda hukuki ve idari tedbir alınmıştır. Bunlardan biri de; 26.03.2020 tarihli 31080 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun Geçici 1. Maddesi ile bu maddede yer alan sürelerin durmasına ilişkin düzenlemedir. İlgili maddenin birinci fıkrasının a bendi;

“1)Covid-19 salgın hastalığının ülkemizde görülmüş olması sebebiyle yargı alanındaki hak kayıplarının önlenmesi amacıyla;

a) Dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikâyet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dâhil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler; 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu, 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile usul hükmü içeren diğer kanunlarda taraflar bakımından belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim tarafından tayin edilen süreler ile arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki süreler 13/3/2020 (bu tarih dâhil) tarihinden,

(…)

itibaren 30/4/2020 (bu tarih dâhil) tarihine kadar durur. Bu süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden itibaren işlemeye başlar. Durma süresinin başladığı tarih itibarıyla, bitimine on beş gün ve daha az kalmış olan süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere on beş gün uzamış sayılır. Salgının devam etmesi halinde Cumhurbaşkanı durma süresini altı ayı geçmemek üzere bir kez uzatabilir ve bu döneme ilişkin kapsamı daraltabilir. Bu kararlar Resmî Gazete’de yayımlanır.”

şeklinde olup madde metninde belirtilen sürelerin 13.03.2020 tarihinden itibaren 30.04.2020 tarihine kadar duracağı düzenlenmiştir.

Bu çalışmada; sürelerin durmasının, alternatif uyuşmazlık çözüm yolu olan sigorta tahkim yargılamasına etkisi, yeni yapılacak başvurular ve halihazırda devam eden yargılamalar bakımından değerlendirilecektir.

1. Sigorta Tahkim Komisyonuna Yapılacak Yeni Başvurular Bakımından

Resmi Gazetenin 26.03.2020 tarihli ve 31080 sayılı Mükerrer nüshasında yayımlanarak yürürlüğe giren 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun Geçici Birinci maddesinde, covid-19 salgını ile mücadele sürecinde yargı alanındaki hak kayıplarının önlenmesi amacıyla; bir hakkın doğumuna, kullanımına veya sona ermesine ilişkin tüm sürelerin, usul hukukuna ilişkin kanunlar ile usul hükmü içeren diğer kanunlarda taraflar bakımından belirlenen süreler ve bu kapsamda hakim tarafından tayin edilen sürelerin, arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki sürelerin 13/3/2020 (bu tarih dahil) tarihinden itibaren, 30/04/2020 (bu tarih dahil) tarihine kadar duracağı belirtilmektedir.

Bu düzenleme uyarınca 25.03.2020 tarihli ve 7226 sayılı Kanunun Geçici 1. Maddesi ve 5684 sayılı Kanunun 30/3(c) maddesinin verdiği tahkim sisteminin etkin bir biçimde işleyişini sağlamak için gerekli önlemleri alma görevi kapsamında Sigorta Tahkim Komisyonu Yönetim Kurulu tarafından, yeni başvuruların 30.04.2020 tarihinden sonra kabul edileceğine karar verilmiş ve buna ilişkin duyuru, Sigorta Tahkim Komisyonu internet sitesinde yayımlanmıştır.

2. Halihazırda Devam Eden Yargılamalar Bakımından

Sigorta Tahkim Komisyon Yönetim Kurulu tarafından; Sigorta Tahkim Komisyonu nezdinde yapılacak yeni başvurular bakımından, sürelerin 30.04.2020 tarihinden sonra başlayacağı kararlaştırılmış ve tahkim yargılamasının etkin biçimde işleyişini sağlamak için halihazırda devam eden yargılamalar bakımından, 03.04.2020 tarihinde komisyon kararı alınmış, bu karar aşağıda başlıklar altında incelenmiştir.

a-Tahkimde yargılama faaliyetlerinin durmadığına, ancak yargılama sürecinde uyuşmazlığın taraflarınca yerine getirilmesi süreye tabi iş ve işlemler için öngörülen sürelerin durduğuna karar verilmiştir.

Alınan bu karar ile tebligatlar yapılabilecek, hakemler tarafından alınan ara kararların yerine getirilmesi için süre tayin edilen işlerde, öngörülen süreler 30.04.2020 tarihinden itibaren işlemeye başlayacak ve ara kararların yerine getirilmesinde taraflar bu tarihi dikkate alacaklardır. Bu düzenleme ile yaşanacak herhangi bir hak kaybının önüne geçilmiştir.

b- Bir işlem yapılması hususunda Kanunlar veya hakemler tarafından uyuşmazlığın taraflarına bir süre tayin edilmeyen dosyalarda uyuşmazlıkların, 5684 sayıl Kanunda öngörülen sürelerde karara bağlanacağına karar verilmiştir.

Yargılamanın etkin biçimde devam etmesi bakımından, süre tayin edilmeyen dosyalar, hakemler tarafından karara bağlanacaktır.

c- Bir işlem yapılması için Kanunlar veya hakemler tarafından uyuşmazlığın taraflarına bir süre tayin edilen dosyalarda, bu sürelerin durduğu ve 30.04.2020 tarihini takip eden günden itibaren tekrar işlemeye başlayacağı, hakemlerce alınan ara kararın taraflara bildirildiği tarihle 30.04.2020 tarihi arasındaki sürenin 5684 sayılı Kanunda öngörülen karar verme sürelerine ilave edileceğine karar verilmiştir.

Alınan bu karar ile birlikte, hakemler tarafından ara kararın alındığı tarih ile 30.04.2020 tarihi arasında geçen süre hakemlerin karar verme süresine eklenecektir. Örnek vermek gerekirse, taraflara süre tayin edilen bir ara kararın 02.04.2020 tarihinde tebliğ edilmesi ile bu tarihten 30.04.2020 tarihine kadar geçen 28 günlük süre, hakemlerin karar vermesi için kalan süreye eklenecektir. Böylece, Uyuşmazlık Hakemlerine verilen 4 aylık karar verme süresi ile İtiraz Hakemlerine verilen 2 aylık karar verme süresi herhangi bir hak kaybı yaşanmaması için uzayacaktır.

4- Bir hakkın doğumuna veya kullanımına ilişkin süreler yargılama sonrasında da durduğundan, hakem kararlarının taraflara bildiriminin, 30.04.2020 tarihini takip eden günden itibaren yapılması gerektiğine karar verilmiştir.

Hakem kararlarının taraflara tebliğ edilmesiyle başlayan, itiraz, istinaf ve temyiz kanun yoluna başvurma süreleri; tarafların herhangi bir hak kaybı yaşamaması için 30.04.2020 tarihinden sonra işlemeye başlayacaktır.

Yukarıda açıklandığı üzere; Sigorta Tahkim Komisyonu Yönetim Kurulu tarafından tahkim yargılamasının etkin bir şekilde işlemesi bakımından alınan kararlar doğrultusunda, sürelerin işlemesi/durması bakımından bir takım düzenlemeler yapılmış; yapılacak yeni başvurular için süreler durmuş, halihazırda devam eden yargılamalar için de, belirlenen durumlarda sürelerin duracağı kararı dışında, yargılamanın devam edeceği kararına varılmıştır.